Rażąco niska cena oferty jest powodem do jej odrzucenia | Co do zasady

Ustawodawca w art. 89 ustawy Prawo zamówień publicznych (dalej „UPZP”) przewidział 8 przesłanek, na podstawie których zamawiający jest zobowiązany do odrzucenia złożonej oferty. Sam fakt wystąpienia którejkolwiek z nich sprawia, że oferta musi zostać przez zamawiającego odrzucona. Ustęp 4 tego artykułu wskazuje jako jedną z przesłanek „rażąco niską cenę oferty” w stosunku do przedmiotu zamówienia. Jednocześnie ani UPZP, ani unijne dyrektywy nie definiują pojęcia „ceny rażąco niskiej”. Można jednak przyjąć, że wystąpienie znacznych różnic cenowych pomiędzy złożonymi ofertami lub ofertami a wartością szacunkową zamówienia może być poszlaką, która uzasadnia wystąpienie podejrzenia, iż zaproponowana cena jest rażąco niska i w konsekwencji wymaga podjęcia dalszych kroków zmierzających do potwierdzenia tej okoliczności.

O ile więc zamawiający może i powinien wziąć pod uwagę powyższe punkty odniesienia, to nie powinien na nich poprzestawać. Jest on bowiem zobowiązany do wzięcia pod uwagę również całokształtu okoliczności i uwarunkowań, jakie towarzyszą danemu wykonawcy. Ponadto „rażąco niska” musi być cena całości oferty, a nie ceny jednostkowe elementów oferty. Jedynie w przypadku, gdy zamówienie miałoby dotyczyć usług lub dostaw powtarzających się okresowo lub zamówień udzielanych w częściach, cenę należałoby odnieść do wartości odzwierciedlającej zakres zamówienia.

Rażąco niska cena oferty jako przesłanka do jej odrzucenia ma na celu wyeliminowanie oferentów niewiarygodnych, którzy nie będą w stanie w należyty sposób wykonać zamówienia. Nie jest to zaś środek służący ochronie konkurencji, bowiem czyn nieuczciwej konkurencji stanowi osobną przesłankę odrzucenia oferty, wskazaną w art. 89 ust. 3 UPZP.

Jeżeli zamawiający dojdzie do przekonania, że cena danej oferty jest „rażąco niska”, to zgodnie z art. 90 ust. 1-4 UPZP powinien w pierwszej kolejności wezwać wykonawcę do złożenia wyjaśnień w określonym terminie. Należy pamiętać, że cały ciężar dowodowy spoczywa w tym wypadku na wykonawcy. Następnie zamawiający jest zobowiązany w sposób zindywidualizowany ocenić wyjaśnienia, uwzględniając wszelkie przywołane przez wykonawcę okoliczności, dotyczące zarówno przedmiotu zamówienia, jak i cech podmiotowych samego wykonawcy. Niezłożenie przez wykonawcę wyjaśnień w zakreślonym mu terminie bądź też złożenie wyjaśnień niewystarczających będzie skutkować odrzuceniem oferty. Na tę czynność zamawiającego wykonawcy zawsze przysługuje odwołanie i następnie skarga do sądu.