Był preparat, jest mieszanina
8 kwietnia br. wchodzi w życie ustawa o substancjach chemicznych i ich mieszaninach, przyjęta przez Sejm 25 lutego 2011 roku (Dz. U. nr 63, poz. 322). Zmian jest sporo, ale nie są one rewolucyjne.
Przepis art. 89 nowej ustawy uchyla, regulującą tę samą materię, ustawę z dnia 11 stycznia 2001 roku o substancjach i preparatach chemicznych (Dz. U. z 2009 r. nr 152, poz. 1222 oraz z 2010 r. Nr 107, poz. 679 i Nr 182, poz. 1228).
Ustawa została uchwalona w celu wdrożenia do prawa polskiego przepisów rozporządzenia (WE) nr 1272/2008 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin zmieniającego i uchylającego dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1907/2006. Wszystkie uchylone rozporządzeniem akty implementowane były poprzez kolejne zmiany ustawy o substancjach i preparatach chemicznych. Ponieważ rozporządzenie wprowadziło istotną zmianę dotychczas obowiązującej terminologii (obejmującą nawet tytuł ustawy), zdecydowano się zrezygnować z kolejnej nowelizacji na rzecz uchwalenia nowego aktu.
Zmiana tytułu ustawy związana jest ze zmianą terminologiczną. W miejsce pojęcia „preparat” wprowadzone zostało pojęcie „mieszanina”, jednakże treść tego pojęcia pozostała niezmieniona. Zmiany terminologiczne objęły również część występujących dotychczas definicji oraz dodanie kilku nowych pojęć. Przykładowo termin „producent wyrobu” zastąpiono „wytwórcą wyrobu”, choć w przepisach karnych ustawa posługuje się nadal tym pierwszym pojęciem.
Ze względu na zastąpienie pojęcia „preparat” terminem „mieszanina” zmianie uległa nazwa organu właściwego w sprawach substancji i ich mieszanin. Organ ten nazwany został Inspektorem do spraw Substancji Chemicznych (dotychczas Inspektor do spraw Substancji i Preparatów Chemicznych), a jego siedziba – Biurem do spraw Substancji Chemicznych. Poszerzono również zakres kompetencji Inspektora. Zgodnie z art. 43 rozporządzenia jest on organem właściwym do: rozpatrywania wniosków dotyczących zharmonizowanej klasyfikacji i zharmonizowanego oznakowania, egzekwowania uregulowanych w rozporządzeniu obowiązków oraz współpracy z właściwymi organami innych państw członkowskich.
W art. 15 ustawy wskazano podmioty odpowiedzialne za przesłanie Inspektorowi do spraw Substancji Chemicznych informacji o mieszaninie niebezpiecznej i stwarzającej zagrożenie. Aby uniknąć wątpliwości wskazano, że podmiotami tymi mogą być osoby fizyczne, prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej. Ponadto zrezygnowano z możliwości zobowiązania w drodze decyzji podmiotu przedkładającego kartę charakterystyki do jej uzupełnienia, gdyż jej prawidłowość i tak podlega kontroli określonych w ustawie organów nadzoru.
Poszerzono również zakres zastosowania przepisów karnych (przewidujących głównie kary w postaci grzywny). W art. 41 i 42 ustawy wprowadzono sankcje za brak dokonania klasyfikacji przez określone podmioty. Wprowadzono kary za nieprzestrzeganie wymogów dotyczących oznakowania mieszanin, które nie są niebezpieczne, ale ustawa nakłada obowiązek odpowiedniego ich oznakowania. Karze będzie podlegał także dostawca substancji i mieszanin, gdy wprowadzi do obrotu substancję lub mieszaninę stwarzającą zagrożenie bez odpowiedniego oznakowania lub nie zaktualizuje informacji zawartych na etykiecie. Dodatkowa sankcja została wprowadzona również za reklamę substancji stwarzającej zagrożenie bez wymienienia klas lub kategorii zagrożenia. Sankcją objęte będzie także prowadzenie badań na zwierzętach dla celów klasyfikacji wbrew regułom zawartym w rozporządzeniu. Wszystkie wyżej wymienione czyny ustawodawca zakwalifikował jako wykroczenia.
Ustawa o substancjach chemicznych i ich mieszaninach wprowadziła sporo zmian w stosunku do poprzedniej ustawy o substancjach i preparatach chemicznych. Nie są to jednak zmiany rewolucyjne.
Bartosz Kuraś, Zespół Prawa Ochrony Środowiska kancelarii Wardyński i Wspólnicy
