konkurencja | Co do zasady

Pomysł Prezesa UOKiK na sygnalistów nabiera kształtów. Urząd ogłosił uruchomienie pilotażowego programu anonimowych zawiadomień o porozumieniach. Zebrał przy okazji w jednym miejscu najważniejsze informacje dotyczące zakazu praktyk ograniczających konkurencję i ich zwalczania. Program dla sygnalistów ma jednak kilka słabych punktów.

Pomysł na korzystanie z pomocy tzw. sygnalistów w wykrywaniu i zwalczaniu porozumień ograniczających konkurencję zatacza coraz szersze kręgi. Ostatnio wprowadzenie tego narzędzia ogłosiła Komisja Europejska.

Belgijski organ ochrony konkurencji przeprowadził kontrole w związku z informacjami o możliwym zakazanym porozumieniu. Informacje te pozyskał, badając rynek na potrzeby kontroli koncentracji. Czy byłoby to możliwe także w Polsce?

UOKiK otwarcie przyznaje, że jego zasoby, zwłaszcza ludzkie, są niewystarczające, aby w zadowalający sposób wykrywać kartele, a leniency nie przynosi spodziewanych rezultatów. Prezes Urzędu proponuje rozwiązanie: sygnalistów.

Każdy, kto poniósł szkodę spowodowaną naruszeniem prawa konkurencji, ma prawo do pełnego jej naprawienia – także podmioty poszkodowane pośrednio. Taka idea ma być zapisana w ustawie implementującej dyrektywę 2014/104/UE. Powinno to znacznie ułatwić dochodzenie roszczeń o naprawienie szkód spowodowanych naruszeniem prawa konkurencji.

Po ponad roku obowiązywania nowych przepisów czas sprawdzić, jak zmiany w procedurze badania zgłoszeń zamiaru koncentracji funkcjonują w praktyce decyzyjnej Prezesa UOKiK.

Za dokonanie (choćby nieumyślne) koncentracji bez uzyskania zgody Prezesa UOKiK przedsiębiorcy grozi kara w wysokości do 10% obrotu. Z kolei menedżer lub członek zarządu, który wbrew obowiązkowi nie zgłosił koncentracji, może zapłacić nawet 200 tys. zł. Jakie okoliczności uwzględnia Prezes UOKiK, określając wysokość kary?

Utworzenie przez konkurentów wspólnego przedsiębiorcy lub posiadanie wspólnej kontroli nad spółką konkurencyjną wskutek nabycia jej akcji lub udziałów może rodzić istotne ryzyka antymonopolowe. Uzyskanie zgody organu antymonopolowego na transakcję może nie zapewnić bezpieczeństwa prawnego, jeżeli konkurenci zamierzają podejmować wspólne inicjatywy biznesowe.

Od stycznia 2015 r. w polskim prawie konkurencji istnieje instytucja dobrowolnego poddania się karze (art. 89a u.o.k.k.). Pozwala ona zmniejszyć o 10% karę pieniężną nakładaną przez Prezesa UOKiK, jeżeli strona postępowania nie będzie kwestionowała ustaleń dokonanych przez organ antymonopolowy i zgodzi się na zaproponowaną wysokość kary. Deklarację przystąpienia do procedury strona musi jednak złożyć, zanim pozna wielkość związanej z tym korzyści.

W unijnym systemie prawa antymonopolowego Komisja i państwa członkowskie są niezależne, jeżeli chodzi o stosowanie programu leniency. Miękka harmonizacja poprzez Modelowy Program Leniency ESK również nie wiąże krajowych organów ochrony konkurencji.

Po roku obowiązywania znowelizowanej ustawy o ochronie konkurencji weszły w życie zaktualizowane wyjaśnienia Prezesa UOKiK w sprawie obliczania kar za naruszenie zakazu praktyk ograniczających konkurencję.

Przepis zakazujący „utrudniania dostępu do rynku” przez pobieranie „innych niż marża handlowa opłat za przyjęcie towaru do sprzedaży” jest zgodny z konstytucją, ale nie znaczy to, że pobieranie opłat za usługi marketingowe stanowi czyn nieuczciwej konkurencji.